Voor het eerst een anderstalige leerling in je groep? Zo bereid je je goed voor.
Komend schooljaar verwelkom je anderstalige leerlingen in je klas. Spannend? Absoluut. Uitdagend? Zeker. Veel leerkrachten voelen zich in het begin onzeker. Toch hoef je geen taalspecialist te zijn om een verschil te maken. Wij geven je enkele tips om je goed voor te bereiden en te weten wat je de eerste weken doet.
1.Zoek op tijd informatie over de leerling
- Wat is zijn of haar thuistaal?
- Hoe lang is hij/zij al in Nederland?
- Is er al een taalklas gevolgd? Vraag daar informatie op over gevolgde methoden en resultaten.
- Zijn er speciale aandachtspunten (trauma, analfabetisme, gezinscontext)?
Spreek met de ouders via een tolk of via een vertaalapp. Toon interesse, luister, en stel gerust. Vertel de ouders dat zij al veel voor de taalontwikkeling van hun kind kunnen betekenen als ze thuis veel spreken, spelen en voorlezen in hun moedertaal. Een goed ontwikkelde moedertaal is belangrijk voor het leren van het Nederlands.
- Zorg voor een warm welkom
Je eerste doel is veiligheid en vertrouwen. Zorg ervoor dat de leerling zich welkom voelt.
- Laat klasgenoten welkomkaartjes maken.
- Zorg voor een maatje, een klasgenoot die helpt bij het wegwijs raken.
- Gebruik pictogrammen (voor WC, stilte, opruimen, schoolvakken,etc…).
- Bied duidelijkheid en structuur, dat versterkt het gevoel van veiligheid.
- Wees realistisch over taalverwerving
Een kind leert een nieuwe taal niet in enkele weken. De stille periode (waarin een leerling vooral luistert) kan maanden duren. Verwacht dus niet al te snel mondelinge deelname.
- Gebruik veel visuele ondersteuning: afbeeldingen, gebaren, voorbeelden.
- Spreek duidelijk, en met korte zinnen.
- Herhaal en corrigeer zonder de leerling duidelijk te verbeteren.
- Vermijd figuurlijke taal in het begin (‘wat is er aan de hand’, ‘aan de slag’).
Laat de leerling op zijn of haar tempo meegroeien.
- Werk aan verbinding met de groep
Andere leerlingen spelen een grote rol voor het zich thuis gaan voelen van de anderstalige nieuwkomer:
- Spreek over meertaligheid als rijkdom. Laat zien hoe talen kunnen verschillen. Dit versterkt ook bij Nederlandstalige kinderen het inzicht in wat taal is.
- Stimuleer wederzijds respect en nieuwsgierigheid.
- Gebruik coöperatieve werkvormen waarin samenwerking belangrijker is dan taalvaardigheid.
- Gebruik eenvoudige strategieën
Wat een anderstalige leerling helpt, helpt vaak de hele klas:
- Start de dag met een vast ritueel.
- Gebruik veel structuur en herhaling.
- Laat leerlingen visueel plannen (taakbord, daglijn).
- Werk met vertaalapps of tweetalige woordenboekjes.
- Laat de thuistaal regelmatig toe: het is geen hindernis, maar een brug voor het leren van Nederlands.
- Focus op talenten, niet alleen op taal
Ook al begrijpt de leerling je taal nog niet, hij of zij heeft wél interesses, creativiteit en intelligentie. Geef ruimte voor expressie via tekenen, muziek, sport, spel of techniek. Zo geef je zelfvertrouwen, een belangrijke motor voor taalontwikkeling.
- Vraag hulp, je staat er niet alleen voor
Maak gebruik van:
- Taalklassen in jouw regio; leg contact en vraag eens of je langs mag komen om een uurtje te kijken
- Zoek contact met collega’s die ervaring hebben. Deel je vragen en twijfels.
- De website van Lowan: Primair onderwijs – PO – LOWAN
- Neem contact op met Centraal Nederland. Wij denken graag met je mee en kunnen samen met jou een plan van aanpak maken dat passend is voor jouw leerling in de context van jouw groep en jullie school.
Tot slot
Het kan lastig zijn, zeker in het begin. Maar weet: jouw houding, geduld en aandacht maken het verschil. Elke inspanning telt, hoe klein ook. En voor de anderstalige leerling kan jij die ene leerkracht zijn, die zorgde dat de school een plek werd waar hij of zij zich thuis voelde.