Rekenen zonder zorgen; houd rekening met dyscalculie

Hoe herken je een leerling met dyscalculie?

Leerlingen met dyscalculie hebben structurele moeite met rekenen. Dit uit zich onder andere in:

• Moeite met het automatiseren van plus- en minsommen.
• Tafels die niet blijven hangen, ondanks herhaald oefenen.
• Blijven tellen op de vingers, ook bij eenvoudige sommen.
• Moeite met klokkijken, zowel analoog als digitaal.
• Problemen met de notatiewijze en uitspraak van getallen (bijvoorbeeld 23 en 32 door elkaar halen).
• Begeleiding nodig om de juiste rekenstrategie te kiezen en toe te passen.

Deze problemen gaan verder dan een tijdelijk struikelblok. Waar andere leerlingen na voldoende oefening vooruitgang boeken, blijven kinderen met dyscalculie vastlopen, hoe hard ze ook hun best doen.

Het belang van een dyscalculieonderzoek

Veel scholen vragen zich af of een dyscalculieonderzoek echt nodig is, aangezien leerlingen al begeleiding krijgen op verschillende zorgniveaus. Toch kan een officiële diagnose veel betekenen.

⭐ Opluchting en erkenning
Een van de belangrijkste voordelen van een dyscalculieonderzoek is het psychologische effect. Leerlingen met ernstige rekenproblemen kunnen faalangstig worden en denken dat ze ‘dom’ zijn. Een diagnose kan een enorme opluchting zijn: het ligt niet aan hun inzet of intelligentie, maar aan een leerstoornis waar rekening mee gehouden moet worden.

📊 Inzicht in sterke en zwakke kanten
Een onderzoek brengt niet alleen de problemen in kaart, maar ook de sterke kanten van een leerling. Daardoor kunnen er in een plan op maat persoonlijke handelingsadviezen worden gegeven.

📄 Toegang tot ondersteuning in het vervolgonderwijs
Met een officiële dyscalculieverklaring kunnen leerlingen in het voortgezet en hoger onderwijs gebruikmaken van hulpmiddelen zoals extra tijd bij toetsen of een rekenmachine.

Praktische tips voor in de klas

Als leerkracht wil je vooral weten: hoe kan ik deze leerling helpen? Hier zijn een paar praktische en direct toepasbare tips:

✅ Gebruik een ruitjesschrift zodat het in ieder vakje één cijfer kan zetten. De cijfers worden zo netjes onder elkaar geschreven. Dit helpt bij kolomsgewijs rekenen en voorkomt slordige fouten.

✅ Werk met een opzoekboekje waarin handige strategieën en geheugensteuntjes staan, zoals ezelsbruggetjes voor het metrieke stelsel:
“Kan Het DAMetje Met De Centimeter Meten?” (Kilometer, Hectometer, Decameter, Meter, Decimeter, Centimeter, Millimeter). Een opzoekboekje vergroot hun zelfvertrouwen, maar ook hun zelfredzaamheid.

✅ Stimuleer een vaste rekenaanpak, zoals cijferend rekenen, zodat de leerling niet telkens een nieuwe strategie hoeft aan te leren.

✅ Geef voldoende herhaling en structuur. Leerlingen met dyscalculie hebben baat bij voorspelbare en herhalende instructies.

Dyscalculie: een gedeelde verantwoordelijkheid

Als een leerling gediagnosticeerd wordt met dyscalculie, is het essentieel dat niet alleen de leerling, maar ook ouders en school goed geïnformeerd worden. Dit proces heet psycho-educatie. Centraal Nederland kan ook hierbij ondersteunen, zodat iedereen weet wat dyscalculie inhoudt en hoe de leerling het beste begeleid kan worden.

Ook voordat een onderzoek wordt aangevraagd, is het belangrijk om goed vast te leggen welke ondersteuning al is geboden. Een handige leidraad, die op elke school in de boekenkast zou moeten staan, is het boek “Zorgplan Dyscalculie en Rekenproblemen”. In dit boek staat beschreven wat op elk zorgniveau nodig is.

Dyscalculie verdient meer aandacht. Met de juiste aanpak, erkenning en begeleiding kunnen deze leerlingen wél succesvol leren rekenen – op hun eigen manier en tempo.