Vakgericht of vakgeïntegreerd werken in het basisonderwijs: wat past bij jouw visie?
Het basisonderwijs vraagt voortdurend om keuzes die aansluiten bij de visie van een school. Eén van de vragen daarbij is of je vakgericht of vakgeïntegreerd wilt werken. Beide benaderingen hebben hun eigen voordelen, uitdagingen en implicaties. In deze blog nemen we je mee in de wereld van vakgericht en vakgeïntegreerd onderwijs.
Wat is vakgericht en vakgeïntegreerd werken?
Vakgericht werken richt zich op het afzonderlijk aanbieden van vakken, zoals rekenen, taal, aardrijkskunde of natuur. Ieder vak heeft eigen leerdoelen en wordt vaak ondersteund door methodes die de opbouw en structuur verzorgen.
Vakgeïntegreerd werken, daarentegen, verbindt vakken met elkaar door ze te koppelen aan een overkoepelend thema of onderwerp. Denk aan een project over “water”, waarin aardrijkskunde (waterkringloop), natuur (eigenschappen van water), en taal (schrijven van een verhaal over water) samenkomen.
De visie achter vakgericht en vakgeïntegreerd werken
De keuze tussen vakgericht en vakgeïntegreerd werken hangt samen met de visie op leren:
- Vakgericht werken past bij een visie waarin vakkennis en structuur centraal staan. Het biedt leerlingen een duidelijk kader waarin ze zich stap voor stap kunnen ontwikkelen.
- Vakgeïntegreerd werken sluit aan bij een visie waarin samenhang, betekenisvol leren en betrokkenheid vooropstaan. Het stimuleert leerlingen om verbanden te leggen tussen verschillende vakgebieden en te leren in een bredere context.
Voordelen en nadelen
Voordelen van vakgericht werken:
- Duidelijke focus op vakinhoud en doelen.
- Gestructureerde opbouw, wat houvast biedt aan leerkrachten en leerlingen.
- Toetsing is eenvoudig te koppelen aan concrete vakdoelen.
Nadelen van vakgericht werken:
- Minder ruimte voor verbindingen tussen vakken.
- Leren kan soms minder betekenisvol aanvoelen, omdat de context ontbreekt.
Voordelen van vakgeïntegreerd werken:
- Betekenisvolle leerervaringen door vakken in context te plaatsen.
- Meer ruimte voor creativiteit en eigenaarschap bij leerlingen.
- Het leren is vaak meer gericht op de praktijk en de echte wereld.
Nadelen van vakgeïntegreerd werken:
- Niet alle leerdoelen lenen zich voor vakintegratie. Denk aan specifieke rekenvaardigheden of spellingregels.
- Het vraagt meer van de leerkracht qua voorbereiding en flexibiliteit.
- Het kan lastig zijn om de voortgang van afzonderlijke vakken goed te monitoren.
Vormen van vakintegratie
Vakintegratie kent verschillende vormen, afhankelijk van hoe intensief de vakken worden verbonden, denk aan:
- Thematisch werken: Vakken worden binnen een thema zoveel mogelijk geïntegreerd.
- Projectonderwijs: Leerlingen werken aan een groot project waarbij meerdere vakken bijdragen aan het eindproduct.
- Vakoverstijgende opdrachten: Leerlingen voeren een opdracht uit waarbij kennis en vaardigheden uit verschillende vakken samenkomen.
- Subtiele integratie: Vakken blijven grotendeels apart, maar er zijn lichte verbindingen. Denk aan een taalopdracht binnen een aardrijkskundeles.
Niet alle doelen lenen zich voor vakintegratie
Hoewel vakgeïntegreerd werken veel voordelen biedt, is het belangrijk om te erkennen dat niet alle doelen zich hiervoor lenen. Rekenvaardigheden en spelling vragen om gerichte, vakinhoudelijke aandacht. Hier kan vakgericht werken een betere keuze zijn.
Een goede balans tussen vakgericht en vakgeïntegreerd werken is daarom belangrijk. Het ene moment kan gericht oefenen nodig zijn, terwijl een ander moment vraagt om samenhang en context.
